Txolarre Baten Kantua Zerua Altxatzeko

[Azken laurogei urteotan, Alpbach Europako Foroa politika, negozio eta gizarte zibileko liderren belaunaldien arteko eta diziplina arteko bilkura izan da, Europa sendoago baten aldeko ideiak bultzatzeko. Aurtengo bilkurak 4.000 parte-hartzaile bildu ditu, besteak beste, Frantzisko Aita Santua, EBko presidente ohia eta Ekonomiako Nobel saridun bat. Nipun Mehta, ServiceSpace-ren sortzailea, gonbidatu zuten bere ikuspuntuak hasierako saioan partekatzera. Jarraian, bere transkripzioaren bertsio editatua dago.]

Zuen iragarki-atsedenaldia naiz, panel politiko aberats hauen artean. [Barreak] Eskerrik asko ni gonbidatzeagatik. Ohore handia da niretzat espazio hau zuekin partekatzea, politikak eta negozioek gizateriaren historiaren norabidea nola molda dezaketen elkarrekin hausnartzeko.

Istorio batekin hasiko naiz. Indian erretiro batean, bazkaldu aurretik, ezagutzen ez genuen norbaiten ondoan esertzeko esan ziguten. Azkenean, herrixka bateko nerabe gazte batekin eserita nengoen. Bazkaldu aurretik, esker oneko une labur batez begiak itxi nituen - ohitura dudan bezala. Begiak ireki nituenean, gauzarik ezohikoena ikusi nuen: gazte hau nire plateretik mokadu bat prestatzen ari zen. Nire platera! [Barreak]

Nire nahasmena sumatuz, azalpen leun bat eman zidan: «Zerbaitekin lotura izan nahi baduzu, eskaintza bat egin behar diozula ideiarekin hazi nintzen. Zure otoitzaren parte izan nahi nuen, beraz, pentsatu nuen, zer hoberik zure otorduan parte hartzea baino?». Eta horrekin batera, ziztada hori luzatu zidan! Harrigarria.

Jakin-minez, galdetu nion zer nolako lanak bizia ematen zion. Bere adina baino askoz haratagoko jakinduria batekin, istorio bat kontatu zidan - txolarre txiki baten istorioa. "Txolarreak", hasi zen, "zerua erortzen ari zela entzun zuen, eta beste izaki guztiak ihes egiten zuten bitartean, bere buruari galdetu zion: 'Zer egin dezaket? Txolarre bat besterik ez naiz'. Baina orduan, distira-distira batean, bizkarrean etzan zen, bere oin txikiak zerurantz zuzenduz. 'Zer egiten ari zara, Txolarre Txiki?', galdetu zuten besteek. 'Beno, entzun dut zerua erortzen ari dela, eta beraz, nire ekarpena egiten ari naiz eusteko'". Isilune bat egin eta gero leunki gehitu zuen: "Horixe egiten saiatzen naiz nik ere".

Txolarreak irakasten diguna orekari buruzko ikasgai bat da: ezagunaren, ezezagunaren eta ezagutezinaren artekoa.

Ezaguna gure ekintza da, konfiantzaz ematen ditugun urratsak. Eraikitzen duten "eskuak" dira, egiten ditugun ahalegin ukigarriak. Ezezagunak, ziurgabetasunaren beldurra sor dezakeen arren, aukeren eremua katalizatzen du, non jakin-minak eta hazkuntza-mentalitateak gidatzen gaituzten. "Burua" da, kausa-efektuaren sare korapilatsua nabigatzen duen adimena, non berrikuntza eta sorkuntza errotzen diren.

Baina ezezaguna — hori bihotzaren domeinua da. Misterio horrek geldiarazten gaitu egoa, ikusezinarengan konfiantza izatera gonbidatzen gaituena, bere zatien batura baino handiagoa den zerbaiten sorreran sinestera. Hidrogeno eta oxigeno atomoek ez duten bezala propietate likidorik ur gisa elkartu arte, ezin ditugu ezagutu gure elkartzearen aukerak. Gure bihotzak dira ezezaguna besarkatzera gidatu gaitzaketeenak.

Nola orekatzen ditugu, orduan, eskuak, burua eta bihotza? Eskuekin bakarrik gidatzen badugu, jardun dezakegu, baina inpultsiboki erreakzionatzeko arriskua dugu. Buruarekin bakarrik gidatzen badugu, berritu eta politikak sor ditzakegu, baina gure gizatasunarekin harremana galtzeko arriskua dugu. Gandhik behin ohartarazi zuen: "Gizonek nahi dute beren sistemak hain onak izatea, non ez duten izan behar". Abisua, agian, gure gizatasuna sistemen logika hotzean ez galtzeko, bihotzetik buruetara mugitzeari aurre egiteko. Horren ordez, gure bihotzak gure eskuak eta burua gidatzen baditu, ezezagunaren apaltasunak ustekabeko agerpenaren atarietara gidatzen gaitu.

Eta halako agerpena da gure munduak hainbeste behar duena. Krisi multipolar batean harrapatuta aurkitzen gara –indar geofisikoetatik hasi eta desberdintasunera, gatazka militarretara eta migrazio masiboetara–, bakoitza gainjarririk, bakoitza desoreka paregabe batera eraman gaitzakeen mehatxupean. Ez dugu erantzun argirik klima-aldaketari, desberdintasunari, isolamendu sozialari, gerrari. Ekin egiten dugu, pentsatzen dugu, legeak egiten ditugu, baina askotan satorra jokatzen ari garela dirudi, irtenbide berri bakoitzak arazo berri bat sortzen duelarik.

Bihotzeko adimena behar dugu, konexioaren jakinduria, non harremanek desbideratze positiboko eredu berri eta aurreikusi gabekoen tapiz bat ehuntzen duten.

Gizarte-aldaketaren arloan, askotan eragina neurtzean eta masa kritikoa lortzean zentratzen gara, gure kausarekin nahikoa jende batzen bada, aldaketa etorriko dela sinetsita. Baina John Paul Lederach bakegile ospetsuak Sudango zirkulu batean esan zuen bezala, "Falta dena ez da masa kritikoa. Legamia kritikoa baizik". (Uste dut alemanez "Hoofeh" dela? Barreak.)

Okinek esango dizute, ogia egiteko, irina, gatza, azukrea, ura eta legamia behar dituzula. Legamia, ia ikusezina izan arren, beste guztia hazten duena da. Hark gabe, ez dago ogirik. Einsteinek behin esan zuen: "Gutxitan zenbatu daiteke zerk balio duen", eta, hain zuzen ere, legamia kritikoa da hazkunde esponentzialaren plataforma sortzen duena. Plataformaren kantitatetik kalitatera aldatzera gonbidatzen du, "zenbat"-etik "nor"-era; nor dira pertsona egokiak, nahastuta eta elkarrekin mantenduta, hazkunde esponentzial ez-lineal bat birsortzen dute, eragin kuantifikagarriaz haratago?

«Garaiak premiazkoak dira, moteldu egin behar dugu», gogorarazten digu Bayo Akomolafek. Berehalako eragina neurtzeko presan, helburu zehatz eta estuak lortzeko, bihotzaren benetako gaitasunak agerian uzten diren ertz zabalagoak eta sotilagoak gal ditzakegu.

Inpaktuaren ikuspuntutik, txolarrearen ekintzak hutsalak dirudite. Hala ere, masa kritikoa eta legamia kritikoa bat egiten duten tokia ez da kantitatean, baizik eta jarduten duten eremuaren antolakuntza-printzipioan. Txolarreak baldintzarik gabe zerbitzatzeko asmoak milaka lore loratzea ahalbidetzen duen kontzientziaren plataforma bera eusten du. Ez dio tanta bat gehitzen ozeanoari; tanta horretan ozeanoa ikusten du. Bere ekintza, libreki ematen delako, itxaropenik gabe, bihotzaren legamia bihurtzen da, iragankorretik betierekora doan lerro delikatu bat marrazten, naturaren korronte ikusezinek aurrera eramanda. Eta horrela, ekintza txikiena ere eraldaketa-hazi bihurtzen da, imajinaezina pizten duen txinparta.

Eskerrik asko guztioi, bihotzeko legamia kritiko hori izateagatik. Gure buruak eta eskuak bihotzek gidatzen dituztenean, ezagunarekin, ezezagunarekin eta ezagutezinarekin dantzan egin dezakegunean, eta munduko sufrimenduari erruki mugagabearekin erantzuten diogunean, munduko gosea elikatzeko ogia elkarrekin labean egiten aurkitzen dugu geure burua!

PS Gaur irteten zarenean, bihotz-formako pinak dituen mahai bat ikusiko duzu, bakoitza Indiako komunitate baztertu bateko emakumeek maitasunez egina. Duela urte batzuk, emaztea eta biok lagun gisa bisitan geundela, emakume horiek agur-opari bat eskaini ziguten: eskuz jositako bihotz-formako pinak, oihal hondakinez eginak. "Badakigu ematea gustatzen zaizula", esan ziguten, "beraz, zerbait eman nahi genizuen oparitzeko". Gaur, bihotz-formako pin gehiago bidali dizkizute. Norbaitek hitz egiten badizu, hartu eta jarri. Baina hau da edertasuna: norbaitek miresten duenean, eman behar diozu. Modu sinple honetan, bihotz txiki hauek edertasuna zaintzeko, bihotzak irekitzeko eta gure arteko lotura azaldu ezinean konfiantza izateko irakasle bihurtzen dira. Aurrera!