Humor Als Hulpmiddel Bij Conflictbemiddeling

Humor is een beproefde strategie in het repertoire van geweldloosheid, maar we moeten leren die op de juiste manier te gebruiken. Maak grapjes over het probleem, niet over de persoon.

Bron: http://breakingstories.wordpress.com . Alle rechten voorbehouden.

Vijf of zes mannen stonden schreeuwend boven mij op een stoel in het ministerie van Binnenlandse Zaken in San Salvador , in 1989. Ik was daar om mijn visum te verlengen als lid van Peace Brigades International (PBI), een NGO die 'beschermende begeleiding' biedt aan leraren, vakbondsleden, studenten, inheemse leiders, kerkelijk werkers en andere activisten die met geweld worden bedreigd.

Ik stond op het punt om in tranen uit te barsten, met de horrorverhalen nog vers in mijn geheugen over mensen die waren opgepakt, gedeporteerd of 'verdwenen' na een bezoek aan het ministerie.

Maar ik had samengewoond met, en was geïnspireerd door, Salvadoranen en Guatemalanen die veel manieren hadden gevonden om creatief en geweldloos te handelen onder druk. Ik moest iets proberen.

"Nee," zei ik, "ik ben geen terrorist, ik ben een clown."

De mannen reageerden met nog meer spot: "Kun je geloven dat deze buitenlanders, wat een leugenaars zijn het toch! Deze zegt dat ze een clown is."

Zo kalm als ik kon, schoof ik een foto van mezelf met clownsmake-up over de tafel en haalde er een dierenmodelballon uit die ik in mijn tas had bewaard. Terwijl ik hem oppompte, voelde ik de spanning in de kamer afnemen. Het geschreeuw en gejoel verstomden. Tegen de tijd dat het rubber in de vorm van een hond was gedraaid, was de sfeer veranderd. "Mag ik er een groene?" vroeg een van mijn ondervragers. "Maak jij ook konijnen?" De 143 andere ballonnen die ik had meegenomen, kwamen tevoorschijn.

Ik was verbijsterd. De ommekeer was zo snel en zo absoluut. Ik kreeg mijn visum en leerde daarbij een fundamentele les over de rol van humor in situaties van potentieel geweld.

Humor kan zeer effectief zijn in het tot stand brengen van een menselijke verbinding tussen partijen in een conflict, en daarmee het conflict zelf ontmijnen, hoewel het soms lastig is om te onthouden wanneer de spanning er echt in zit. Humor is een beproefde strategie in het repertoire van geweldloosheid. Maar zoals elke strategie moet het op de juiste manier worden toegepast. En dat betekent de dwaasheid van iemands gedrag blootleggen zonder de persoon of de groep waartoe hij of zij behoort belachelijk te maken: "humor, maar geen vernedering." Het is een dunne lijn.

Naast het effect op tegenstanders, is humor ook een geweldige manier om spanningen bij activisten zelf te verlichten. Mahatma Gandhi zei ooit dat hij, als hij geen gevoel voor humor had gehad, allang gek zou zijn geworden van zoveel onenigheid en haat.

Humor heeft daarentegen een keerzijde en kan gemakkelijk averechts werken. Om een ​​recent voorbeeld te noemen: iemand in de Amerikaanse activistengemeenschap kreeg het briljante idee om generaal David Petraeus te hernoemen tot "General BetrayUs". Hij was destijds commandant van het Amerikaanse Centraal Commando in Afghanistan. Een goede grap misschien, maar het werd algemeen beschouwd als een persoonlijke belediging van slechte smaak die de anti-oorlogsbeweging in de VS niet versterkte. Een soortgelijke poging om generaal William Westmoreland decennia eerder af te schilderen als " WasteMoreLand " had niet zo'n averechts effect gehad, maar droeg nog steeds niet noemenswaardig bij aan het versterken van de publieke steun voor de strijd tegen de oorlog in Vietnam.

Deze voorbeelden illustreren een belangrijke vuistregel die in gedachten gehouden moet worden wanneer je de kracht van humor gebruikt om spanningen op te lossen in een geweldloze interactie: onthoud dat je niet tegen het welzijn bent van de persoon of de personen waartegen je je keert.

Er is geen conflict dat niet op een manier kan worden opgelost die alle partijen op de een of andere manier ten goede komt, dus het is niet goed om vervreemding nog erger te maken. Vernedering is de krachtigste manier om iemand te vervreemden, iets wat activisten soms vergeten.

De Het onderliggende welzijn van iedereen is gediend wanneer een conflict kan worden verplaatst naar het uiteindelijke doel van verzoening. Dit is niet alleen een morele stelregel; het is een solide, praktische leidraad. Zoals Abraham Lincoln ooit zei : "De beste manier om een ​​vijand te vernietigen, is door hem tot vriend te maken."

Deze vuistregel geldt zelfs wanneer we om onszelf lachen. Natuurlijk is het altijd nuttig om jezelf niet te serieus te nemen, maar zelfgestuurde humor moet met dezelfde voorzorgsmaatregel worden ingezet: lachen om iets wat we hebben gedaan of gezegd, niet om wie of wat we zijn. Bij geweldloosheid zouden we net zo min vernedering moeten accepteren als we die zouden moeten uitdelen.

Of wijzelf of anderen nu het doelwit zijn, de sleutel is om de spot te drijven met het gedrag of de houding die de problemen veroorzaakt, niet met de persoon zelf. Dit stelt tegenstanders in staat om afstand te nemen van wat ze denken of doen – om hun identificatie met destructieve gevoelens en daden als inherent onderdeel van hun identiteit te laten varen, en zo te beginnen met loslaten.

Wanneer we humor op een slimme manier kunnen inzetten, kunnen we deze basisregel ook toepassen in situaties die helemaal niet grappig zijn.

In hetzelfde jaar als mijn bezoek aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken werd ik kortstondig vastgehouden en gevangengezet in El Salvador. Op het moment van mijn arrestatie bevond ik me in een vluchtelingencentrum van een kerk, waar ik de veiligheid van de Salvadoraanse vluchtelingen en kerkmedewerkers die zich daar bevonden probeerde te waarborgen. Het Salvadoraanse leger viel het centrum binnen, verspreidde de vluchtelingen, arresteerde de medewerkers en bracht mij en vier andere PBI-medewerkers naar de gevangenis van de Treasury Police. Ik werd geblinddoekt, geboeid, ondervraagd, staande gehouden zonder eten en drinken, en bedreigd met verkrachting en verminking.

Dit was een martelcentrum, dat wist ik. Ik had Salvadoraanse vrienden die in deze gevangenis waren gemarteld, en ik hoorde de martelingen overal om me heen. Onder mijn blinddoek ving ik glimpen op van mensen, gebroken, die op de grond lagen. Maar ik wist ook dat er veel mensen waren die keken naar wat er met me gebeurde. PBI had een 'telefoonboom' geactiveerd waarmee mensen druk uitoefenden op de Salvadoraanse autoriteiten en mijn eigen regering in Canada door middel van telefoontjes en faxen. Later hoorde ik dat de president van El Salvador die dag zelf twee keer naar de gevangenis had gebeld. Naarmate de druk toenam, gaven de bewakers toe en zeiden toen dat ze me zouden vrijlaten.

Ik zei “nee”.

Ik zat gevangen met Marcela Rodriguez Diaz, een Colombiaanse collega, en mijn Noord-Amerikaanse leven werd meer gewaardeerd dan dat van haar, dus weigerde ik de gevangenis zonder haar te verlaten. In plaats daarvan werd ik opnieuw gevangengezet en bleef ik totdat we allebei vrijgelaten konden worden.

De bewakers, met hun vragen doorspekt met seksuele toespelingen, daagden me uit: "Mis je ons?" vroegen ze, " Wil je ons?" "Nee... natuurlijk wil ik hier niet zijn," antwoordde ik, "maar jullie zijn soldaten, jullie weten wat solidariteit is. Jullie weten dat als een kameraad sneuvelt in de strijd, jullie hem niet in de steek laten, en ik kan mijn kameraad niet in de steek laten, niet nu, niet hier. Jullie begrijpen dat."

Ik weet niet wat voor reactie ik verwachtte te krijgen. Ik sprak tenslotte met een groep martelaars. Toch wist ik dat ik door de bewakers te plaatsen in wat Martin Luther King een " dilemma-actie " noemde, enige hoop had hun gedrag te veranderen: als ze het met me eens waren, zouden ze impliciet onze gezamenlijke menselijkheid moeten erkennen. Als ze het er niet mee eens waren, zouden ze – zelfs aan zichzelf – laten zien dat ze onmenselijk waren.

De bewakers zwegen. Na een tijdje zei een van hen: "Ja... we weten waarom je hier bent." Vanaf dat moment bleven andere bewakers van overal in de gevangenis komen, op zoek naar de twee waar ze over hadden gehoord, de "onafscheidelijke wezens". Net als op het ministerie had ik een verbinding gevonden - een gedeelde ruimte van menselijkheid - waarin de dreiging van geweld het hoofd kon worden geboden zonder de betrokkenen te vervreemden.

Mijn kleine gebaar om voor mijn vriend terug te keren naar de gevangenis, gecombineerd met de telefoontjes en andere berichten die PBI-aanhangers over de hele wereld namens ons naar de Salvadoraanse regering stuurden, leidde uiteindelijk tot onze gezamenlijke vrijlating.

Laten we duidelijk zijn: er is geen garantie dat dit soort acties het gewenste effect zullen hebben. Niemand kan met zekerheid voorspellen dat een tegenstander afstandelijk genoeg zal zijn om naar zichzelf te kijken of erom te lachen zonder het gevoel te hebben dat hij of zij het gedrag is dat wordt aangevallen. Maar we kunnen het ons niet veroorloven om humor te negeren, alleen maar omdat het niet altijd werkt.

Sterker nog, humor, mits op de juiste manier gebruikt, werkt altijd: het plaatst ruzies altijd in een bredere context en het humaniseert de meest grimmige situaties. Zelfs als de effecten niet direct zichtbaar zijn, verandert humor dingen ten goede.